Phố Trạng Trình

Phố Trạng Trình

Từ phố Quang Trung đến phố Tam Bạc, dài 200m, rộng 6m. Phố cắt qua hai phố Lý Thường Kiệt và Phan Bội Châu. Phố thuộc đất bãi bồi làng An Biên. Trước giải phóng thuộc khu Trung Ương.

Khi mới mở chính quyền Pháp đặt tên là phố Foócmôdơ (Rue Formose).

Formose là tên do người Pháp gọi đảo Đài Loan của Trung Quốc, nhưng người Trung Quốc phiên âm đảo Đài Loan ra chữ Latinh là Taiwan. Cách đặt tên phố này của Pháp có dụng ý ghi lại chiến tích của đội quân viễn chinh Pháp do phó Thủy sư đô đốc Cuôcbê (Courbet) đánh chiếm Cơ Long (Đài Loan) ngày 20/10/1884 và phong tỏa cửa sông Dương Tử để gây sức ép buộc chiều đình Mãn Thanh phải thi hành ngay Hiệp ước Thiên Tân kí ngày 11/5/1884, mà nội dung chủ yếu là "Trung Quốc phải rút ngay lập tức quân đội ra khỏi Bác Kì…".

Tuy nhiên, thời Pháp thuộc dân quen gọi là phố Hàng Cháo, vì ngày ấy ở đây người ta bán rất nhiều loại cháo, một món ăn phổ biến của người Hoa.

Sau cách mạng tháng Tám đổi gọi là phố Tản Đà, bút danh của nhà thơ Nguyễn Khắc Hiếu. Năm 1963 mang tên Trạng Trình - một cách gọi tôn kính Trạng nguyên Trình Quốc công Nguyễn Bỉnh Khiêm.

Sau giải phóng có lúc đổi tên là phố Trần Cừ, một đại đội trưởng Đại đoàn 312 Quân đội nhân dân Việt Nam. Trong trận tấn công cứ điểm Đông Khê ngày 17/5/1950, đã lấy thân mình bịt lỗ châu mai, mở đường cho đơn vị xông lên diệt gọn địch. Gương dũng cảm hi sinh của Trần Cừ cùng với gương chiến sĩ bộc phá La Văn Cầu nhờ đồng đội chặt cánh tay bị thương để tiếp tục xông lên hoàn thành nhiệm vụ đã cổ vũ mạnh mẽ phong trào thi đua giết giặc lập công trong chiến dịch Biên giới 1950.

Nhưng thực tế tên phố Trạng Trình và tên dân gian phố Hàng Cháo vẫn là tên thông dụng.

Phố Trạng Trình vốn là một phố nhỏ, nhưng nhờ nằm ở khu buôn bán sầm uất, dân cư đông đúc nên từ trước đến nay thường xuyên có cảnh tấp lập đông vui. Nếu như thời trước là chỗ tập trung ăn uống thì bây giờ gần như là "chợ giời" xe đạp đủ loại, kể cả phụ tùng.

Ngôi nhà số 32 phố Formose năm 1907 đã đón nhà cách mạng Trung Quốc Tôn Trung Sơn cùng với một đồng chí của ông là Vương Hòa Thuận. Nhà này là cơ sở của Trung Quốc Cách mạng Đồng minh hội gọi tắt là Đồng Minh hội do Tôn Trung Sơn thành lập tháng 8/1905. Phân hội Đồng Minh hội ở Hải Phòng lúc ấy di Lưu Kì Sơn là Hội trưởng, Châu Bích, Lâm Hoán Đình, Trần Cảnh Phu là cán sự và khá đông hội viên. Phân hội Hải Phòng đã có nhiều đóng góp về tài chính, cán bộ cho Trung ương Đồng Minh hội.