Phố Nhà Thương

    Từ phố Nguyễn Đức Cảnh đến phố Hai Bà Trưng, dài 265m. Phố thuộc đất xã An Biên cũ, trước giải phóng thuộc khu Đường Cát.

    Phố ở nơi yên tĩnh, thích hợp với việc chữa bệnh. Cả hai bên đường là những bức tường dài tiếp nối: một bên là của trại giam và của Bệnh viện Hữu nghị Việt - Tiệp, một bên là của Xí nghiệp Thảm len, nơi bán thuốc và Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Hải Phòng - đã đi vào hoạt động từ cuối năm 2009 mà khởi điểm là Phòng khám đa khoa quốc tế.

    Lúc mới mở gọi là phố Nhà Thương bản xứ ((Rue del’ Hôpital Indigène), sau đổi là phố Nhà Thương thành phố (Rue del’ Hôpital Municipal), căn cứ vào việc đổi tên của nhà thương trên phố này. Nhân dân quen gọi là phố Nhà Thương. Năm 1954 đổi là phố Yécxanh (Rue Yersin).

    Yersin (1863-1943) – Bác sĩ người Pháp đã cùng với Ru (E.Roux), Viện trưởng Viện Patstơ Pari (Pasteur Paris), sáng lập ra khoa vi trùng học ở Pháp.

    Năm 1895, Yersin thành lập Viện vi trùng Nha Trang (Instiut Bactériologique de Nha Trang). Năm 1890 Yersin pháp hiện cao nguyên Lâm Viên có khí hậu giống miền Nam nước Pháp, thích hợp với việc nghỉ mát và dưỡng bệnh. Năm 1902, ông là Hiệu trưởng đầu tiên của Trường thuốc Đông Dương, nay là Đại học Y Hà Nội.

    Ông cũng là người khởi xướng trồng cây cao su, cây canhkina ở Đông Dương. Sau khi Yersin mất, dân Nha Trang đã lập đền thờ nhà khoa học này.

    Cho tới đầu thế kỷ XX, ngoài trại giam, cả khu vực này vẫn là bãi đất trống với nhiều ao chuôm và một vài lán trại của Sở Mộ phu cất lên làm nơi tạm trú của hàng trăm dân phu mộ ở các tỉnh Bắc Kì đợi tầu đi đồn điền cao su ở Nam Kì hoặc Tân Thế Giới.

    Ngày 2/10/1905, Hội đồng thành phố quyết định chọn địa điểm này để thành lập Nhà thương bản xứ. Nhà thương bản xứ lúc đầu chỉ có một nhà khám bệnh và hai nhà cho người bệnh nằm, sau đó xây thêm hai nhà nữa cho người bị thương, cho nhà bếp và nhà tắm. Nhà thương chính thức hoạt động từ ngày 21/3/1906, khi đó phải thông báo cho dân đến chữa bệnh không phải trả tiền vì nhân dân ta chưa quen chữa bệnh bằng Tây y nên lúc đầu không ai đến nhà thương.

    Nhà thương mở rộng và mở thêm các khoa mới vào những năm 1927-1930, 1943-1944, 1950-1955.

    Bệnh viện được Tiệp Khắc giúp đỡ cải tạo, trang thiết bị và chuyên gia, bác sĩ từ năm 1957 đến năm 1960. Sau giải phóng chỉ có 60 giường bệnh, đến năm 1957 mới chỉ có 309 giường bệnh. Ngày nay bệnh viện đã được mở rộng và xây mới nhiều khu nhà.

    Đồng chí Nguyễn Đức Cảnh đã từng sống bí mật trong một ngôi nhà nhỏ của Nhà thương để viết tài liệu huấn luyện và chỉ đạo phong trào cách mạng. Nữ hộ sinh Nguyễn Thị Vinh của Nhà thương đã giúp đỡ đồng chí Nguyễn Đức Cảnh, Nguyễn Lương Bằng và được giác ngộ Chủ nghĩa cộng sản. Tháng 5/1930, Nguyễn Thị Thuận tức Tư Già bị mật thám bắt ở đề lao Hải Phòng đã được Tỉnh ủy giao cho cơ sở cách mạng ở Nhà thương tạo điều kiện vượt ngục an toàn.

    Những ngày 29, 30/11/1954, 4/5/1955 ở đây đã diễn ra cuộc đấu tranh không cho Pháp tháo dỡ máy móc của Nhà thương đem vào Nam. Ngày 23/1/1963, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Chủ tịch nước CHXHCN Tiệp Khắc Nôvôtni đã đến thăm bệnh viện. Từ đó đến nay, ngày này đã thành ngày truyền thống của bện viện. Trong kháng chiên chống Mĩ, nhiều bác sĩ và y tá Cuba đã được nước bạn cử sang giúp đỡ nhân dân Hải Phòng, đã làm việc tại bệnh viện Hữu nghị Việt - Tiệp.